Co daje ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce/ojcu

Kwestię ustalenia miejsca pobytu dziecka rozstrzyga się formalnie w przypadku, gdy jego rodzice nie mieszkają razem ze względu na separację czy rozwód lub po prostu rozpad niezalegalizowanego związku. Orzeczenie sądu nie jest w tej sytuacji niezbędne, jeżeli matka i ojciec dziecka potrafią się porozumieć co do miejsca jego zamieszkania, utrzymywania kontaktów z dzieckiem, spraw wychowawczych oraz finansowych. Jeżeli jednak rodzice małoletniego bądź małoletniej pozostają w konflikcie, warto złożyć wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce lub założyć sprawę o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy ojcu. Jak to zrobić i co to daje?

Choć – jak wynika ze statystyk – miejsce zamieszkania dziecka przy matce (gdy drogi życiowe jego rodziców się rozchodzą) jest w Polsce sytuacją znacznie częstszą, niż ustalenie miejsca pobytu dziecka przy ojcu, nie oznacza to bynajmniej, że matka ma większe prawa czy obowiązki względem potomka niż jego ojciec. Każde z rodziców niepozbawionych przez sąd władzy rodzicielskiej ma takie same prawa i obowiązki, a co za tym idzie – zarówno matka, jak i ojciec mogą starać się o ustanowienie miejsca zamieszkania dziecka (po rozwodzie lub rozstaniu) przy sobie. Należy w tym celu złożyć w wydziale rodzinnym sądu rejonowego wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka. Odpowiednie jego sformułowanie i uzasadnienie ma kluczowe znaczenie dla orzeczenia w sprawie, dlatego warto skorzystać w tej sytuacji z pomocy doświadczonego prawnika, aby zwiększyć swoje szanse na pozytywne rozpatrzenie pisma.

Umów się na konsultację prawną w sprawie wniosku o ustalenie miejsca pobytu dziecka >>

Na czas oczekiwania na formalne rozstrzygnięcie można też zawnioskować do sądu o zabezpieczenie miejsca zamieszkania dziecka. Praktykuje się to w szczególnie konfliktowych sytuacjach, w których istnieje ryzyko, że jedna ze stron zmieni bez porozumienia z drugą miejsce pobytu dziecka i ograniczy w ten sposób możliwość kontaktu z nim.

Konsekwencje formalnego ustalenia miejsca pobytu dziecka

Co daje ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce bądź przy ojcu, czyli po prostu przy jednym z rodziców? Wyrok taki sprawia, że strona sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem (rodzic, z którym dziecko mieszka) może złożyć pozew o alimenty, druga strona z kolei ma prawo do sądowego zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem. Rozwiązanie to ułatwia zarówno egzekwowanie rodzicielskiego obowiązku utrzymywania dziecka, jak i egzekwowanie rodzicielskiego prawa do kontaktowania się z nim.

Miejsce zamieszkania dziecka przy matce – każdorazowo?

Miejsce zamieszkania dziecka (każdorazowo) przy matce ustala się zazwyczaj wtedy, gdy sprawa dotyczy noworodka czy niemowlaka. W przypadku najmłodszych dzieci ma to szczególne znaczenie – również w kontekście biologicznymi. Ustanowienie pobytu dziecka przy matce nie oznacza jednak oczywiście odebrania ojcu prawa do osobistych kontaktów z nim – zwłaszcza, że w późniejszym okresie relacje te stają się coraz ważniejsze, a ustalenia związane z miejscem zamieszkania dziecka mogą ulec zmianie – nawet kilkakrotnie, zanim dziecko osiągnie dojrzałość, to jest skończy 18 lat.

A kiedy miejsce zamieszkania dziecka przy ojcu?

Ustalenie miejsca pobytu dziecka przy ojcu jest rzadsze, ale nie niemożliwe w polskiej rzeczywistości. Zdarza się najczęściej w przypadku nastoletnich chłopców, którzy w tym wieku i na tym etapie rozwoju zwykle potrzebują więcej kontaktu z ojcem niż z matką i mogą swoje zdanie na ten temat wyrazić przed sądem (gdy ojciec złoży wniosek o ustalenie pobytu dziecka przy nim), a sąd powinien je wziąć pod uwagę. W przypadku zmiany miejsca pobytu dziecka, rodzic płacący do tej pory alimenty może wnioskować o uchylenie obowiązku alimentacyjnego i zasądzenie alimentów od drugiego rodzica, który od tego momentu nie sprawuje osobistej pieczy nad dzieckiem.

Jak złożyć wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka

Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce lub ojcu (albo o zmianę ustalonego już miejsca jego pobytu), jak to zostało wspomniane wcześniej, składa się do sądu rejonowego (wydział spraw rodzinnych), właściwego dla aktualnego miejsca zamieszkania małoletniego lub małoletniej. Koszt założenia takiej sprawy to obecnie 100 zł, które należy uiścić w momencie składania wniosku.

W dokumencie muszą się znaleźć dane personalne stron postępowania oraz przekonująca argumentacja poparta ewentualnie materiałem dowodowym, który przemawia za rozstrzygnięciem sprawy na korzyść wnioskującego lub wnioskującej. Zależnie od okoliczności i stopnia skonfliktowania rodziców dziecka, a także od liczby dowodów do analizy, liczby świadków do przesłuchania czy opinii biegłych do zasięgnięcia, na orzeczenie można czekać – niestety – wiele długich miesięcy. O ile to zatem możliwe – dla dobra sprawy i dziecka – warto porozumieć się w kwestii miejsca zamieszkania potomka, w czym również można wesprzeć się doświadczeniem prawnika biegłego w prawie rodzinnym.